Gedraag je

Wat is eigenlijk autoriteit en wanneer heb je dat? Dat vroeg ik mij vanochtend zomaar af onder het douchen. Is het een soort leiderschap, heb je een leidende rol als je autoriteit hebt? En wie bepaalt eigenlijk of je autoriteit hebt? Wat betekent dat woord en waar komt dat vandaan. Ben ik mijn eigen autoriteit, of moet ik mij schikken naar iets buiten mij? Is autoriteit aangewezen, of kun je het van nature als kwaliteit hebben?

Soms pronken autoriteiten op zegels en munten

Ik zocht het woord eerst maar eens op; hier een paar vondsten: 

• Bing zegt als eerste:
  Autoriteit is een aanvaarde macht of gezag van een persoon of een organisatie om anderen te leiden, te beslissen of te handhaven. 
• Google laat er een hoop zien:
  - een toestand dat mensen naar je luisteren door je positie en kwaliteiten
  - de mate waarin iemand gezag heeft of de bevoegdheid om beslissingen te nemen en te handelen namens een groep of organisatie
  - een modewoord waarvan de betekenis onduidelijk is geworden omdat de term niet eenduidig gebruikt wordt en in diverse contexten wordt gebruikt.
• Er is zelfs een website alleen over de term "autoriteit" --> auroriteit.nl   

Na diverse pagina's tekst te hebben doorgenomen ging ik verder mijmeren over autoriteit.

Is het ook een label? Jawel, elk woord is in zichzelf niets, helemaal niets meer dan een aantal letters op een rij die verwijzen naar iets anders. De invulling waar het label naar verwijst hangt van de context af, maar ook van wat degene die het spreekt/schrijft erin legt en wat de toehoorder/lezer er in hoort/ziet.

Nou, lekker veelzijdig. 

Autoriteit als gezag heeft iets met een overwicht te maken. Als je het niet van nature hebt, maar het is je toegewezen of toegeschreven op basis van een functie, positie, status, opgebouwde kennis, is er een ontzag voor het gezag. "Ja die zal het wel weten, die heeft er jaren op gestudeerd" of "Daar ga ik maar niet tegenin want die heeft het laatste woord hierover" of "Die bepaalt nu eenmaal wat er gebeuren moet". Als het neigt naar macht, is er sprake van een kwetsbare ongelijkheid en kan het bij de ander leiden tot onderdrukking, onmacht of angst. Autoriteit is dan verworden tot iets op een voetstuk; daar kun je niet om- of overheen. 

Maar er schijnt ook een natuurlijke autoriteit te zijn, een natuurlijk gezag. En die wordt niet bepaald door een vergaarde positie, status of kennis. Daarbij wordt veelal gesproken in termen die verwijzen naar onmeetbare eigenschappen: aangename persoonlijkheid, prettige uitstraling, innerlijke rust, weten je door hun enthousiasme te inspireren, gepassioneerd, charismatisch, oprecht, moedig, doorzettingsvermogen, zelfverzekerdheid, dienstbaar leidend. En die leiden veelal tot een vrijwillige volgzaamheid en respect.

In het geval van natuurlijke autoriteit is het iets wat je hebt of je hebt het niet. Je kunt er niet op solliciteren, er voor leren of je laten benoemen. 

We hebben allemaal met autoriteit te maken, veelal met de eerstgenoemde overwichtige variant. De overheid, leraren, politieagenten, managers, experts, artsen, enz enz. Ons wordt van kleins af aan geleerd dat we ontzag moeten hebben voor en moeten luisteren naar autoriteiten. Doe je dat niet, loop je uit de pas met wat men, de samenleving van je verwacht. 

Johann Wolfgang von Goethe, Kleurencirkel als symbool voor de menselijke geest en ziel, 1809

Maar in mijn optiek is er nog een derde soort, de innerlijke autoriteit, je Zelf. Dat wat jij in wezen bent, waar vanuit ingevingen boven kunnen komen, datgene dat je met een emotie een spiegel voorhoudt, daar waar je ervaring niet in balans is met je essentie. Helaas is het brein (door opvoeding, conditionering en sociaal aanpassen) verworden tot een aangewezen autoriteit, die we zijn gaan geloven en daardoor zien als het enige leidende principe in ons lijf. Dat brein zorgt ervoor dat je je houdt aan de regels die er zo zorgvuldig zijn ingegoten, geconditioneerd. Want oh wee, gedraag je. Wees aangepast en loop in de pas.  

Ik ben steeds meer benieuwd geworden naar die innerlijke autoriteit, steeds meer gaan luisteren naar wat daaruit komt. Eigenlijk meer een voelen, een beseffen, en eigenlijk ook een weten. 

Weet je trouwens dat "auto" verwijst naar zelf bewegend (auto-mobiel: zelf bewegend voertuig). Mijn Zelf is, als het brein niet de macht grijpt, dat gene wat mij beweegt te zijn, doen, ervaren. 

Meer weten over (het, je, mij) zelf? volg dan dit blog, het komt vast vaker aan bod.